Rezerwat przyrody “Sine Wiry” położony jest na terenach należących do nieistniejących wsi Łuh, Zwój i Polanki.
Rezerwat “Sine Wiry”
Miejsce wyjątkowo obdarowane walorami natury. Na przestrzeni kilku kilometrów, pomiędzy nieistniejącymi wsiami Łuh, a Polankami, tworzy się tutaj malowniczy przełom. Rzeka przeciska się wąska doliną wśród zalesionych gór: Zołobiny i Połony, a Bukowinką i Pereszlibą.
Dolina charakteryzuje się dużym spadkiem podłużnym – na 5 km spadek wynosi ok. 50 m. Rzeka płynie rwącym korytem, głębokim i kamienistym, wśród progów i głazów. Pojawiają się też płycizny, ale też i wielkie głębie zwane wirami lub baduniami.
W latach siedemdziesiątych zbudowano drogę leśną, zamkniętą dla samochodów, ale ciekawa dla turystyki pieszej i rowerowej.
Ustanowiony tutaj w 1987 roku Rezerwat przyrody obejmuje 8 km odcinek od rzeki Wetliny od wioski Łuh, aż do jej ujścia w Polankach. Powierzchnia rezerwatu to ponad 450 ha, o bogatym środowisku przyrodniczym. Ze względu na specyficzne położenie i urozmaiconą rzeźbę terenu jest miejscem występowania rzadkich i ciekawych roślin oraz ostoją dla zwierząt. Rosną tutaj m.in. wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin: tojad wschodniokarpacki, bławatnik mieczolistny oraz bławatnik wielokwiatowy. Oprócz tego występują tu: mieczyk dachówkowaty, goździk skupiony oraz lulecznica kraińska.
Swoje siedliska mają tutaj rysie, niedźwiedzie, dziki, jelenie, wydry i borsuki. Rzeka pełna jest pstrągów. Nazwa rezerwatu pochodzi od obszernego skalnego basenu, wypełnionego ciemną atramentową wodą. Ta głębia nazwana została Sinym Wirem. Nie ma tam wiru i ostro płynącej wody, widać spokojną tafle jeziora, ale wg dawnych mieszkańców słowo wir, nie oznaczało zawirowania na rzece, lecz jego głęboką ton.
Zwiedzanie najlepiej rozpocząć od słynnej Spisówki w Polankach. Stąd do Zawoju jest ok 5 km, a w obie strony spacerem to trasa na 4-5 godzin.
Trasa warta, by ją poznać.
Lidia Tul-Chmielewska